Top News

အာဏာရှင်များသည် ဆိုးရွားသည်။ သို့သော် ရှုပ်ထွေးပွေလီလှသည့် ကမ္ဘာပေါ်တွင် မိမိတို့နှင့် ဆက်ဆံရေးအဆင်ပြေသည့် အာဏာရှင်များမှလွဲ၍ ကျန်သည့်အာဏာရှင်များသည် ဆိုးရွားသည်ဆိုသည့် ပါးပါးနပ်နပ်အတွေးအခေါ်ကို ကိုင်စွဲထားသူမှာ လက်ရှိအမေရိကန် သမ္မတဂျိုးဘိုင်ဒင် ဖြစ်သည်။

ကျူးဘား၊ နီကာရာဂွာနှင့် ဗင်နီဇွဲလားနိုင်ငံများမှ လက်ဝဲခေါင်းဆောင်များကို အမေရိကန်နိုင်ငံ လော့စ်အိန်ဂျလိစ်မြို့တွင် ယခုသီတင်းပတ်အတွင်းပြုလုပ်သည့် ဒေသတွင်း အမေရိကနိုင်ငံများအစည်းအဝေးမှ ချန်လှပ်ခဲ့သည့် ဘိုင်ဒင်၏ ဆုံးဖြတ်ချက်သည် အမေရိ ကန်အနေဖြင့် ဒီမိုကရေစီကို လက်တွေ့ကျကျအကာအကွယ်ပေးသည့် လုပ်ဆောင်ချက်တစ်ရပ်အဖြစ် အမွှမ်းတင်ဖော်ပြရာ ရောက်ခဲ့သည်။

“အာဏာရှင်တွေဟာ (အစည်းအဝေးတက်ဖို့) ဖိတ်ကြားခံရသင့်တယ်လို့ ကျွန်မတို့ ယူဆမထားပါဘူး။ ဒီလိုလုပ်တဲ့အတွက်လည်း နောင်တမရပါဘူး။ သမ္မတကြီးဟာ သူ့ရဲ့မူ အတိုင်း ဆက်လက်လုပ်ဆောင်သွားပါလိမ့်မယ်”ဟု အိမ်ဖြူတော် သတင်းပြန်ကြားရေး အရာရှိ ကရင်းယန်းပီယာက ပြောကြားခဲ့သည်။

လော့စ်အိန်ဂျလိစ်အစည်းအဝေးကို ဆန့်ကျင်သည့် ၎င်း၏ အဓိကပါတနာဖြစ်သည့် မက္ကဆီကိုသမ္မတ အန်ဒရိစ် မန်နျူရယ် လိုပက်ဇ်အိုဘရာဒေါနှင့် ဘိုင်ဒင်အကြားခွာပြဲလာသည့်အခြေအနေတွင် လက်တင်အမေရိက ဆိုရှယ်လစ်တော်လှန်နိုင်ငံများဟု ၎င်းတို့ကိုယ်ကိုယ် ကြေညာထားသည့် နိုင်ငံ သုံးနိုင်ငံမှ ခေါင်းဆောင်များကို အမေရိကန် မြေပေါ်သို့ ခြေချခွင့်ပိတ်ပင်ကြောင်း ဘိုင်ဒင်က ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။

သို့သော်လည်း အခြားတစ်ဖက်တွင် ပြင်လွယ်ပြောင်းလွယ်ရှိသည့် အခြေအနေများလည်း ဖြစ်ပေါ်နေသည်။ ယင်းအခြေအနေများထဲမှ တစ်ခုကို ပြရမည်ဆိုပါက ဘိုင်ဒင်သည် ဆော်ဒီအာရေဗျနိုင်ငံကိုသွားရောက်ပြီး လက်ရှိတွင် ဆော်ဒီကို အုပ်ချုပ်နေသည့် အိမ်ရှေ့မင်းသား မိုဟာမက်ဘင်ဆယ်လ်မန်နှင့် တွေ့ဆုံရန် စီစဉ်ထားခြင်းဖြစ်သည်။

MBS ဟူသည့် နာမည်အတိုကောက် စာလုံးဖြင့် ဖော်ပြခံရလေ့ရှိသည့် မင်းသား ဆယ်လ်မန်သည် ရွေးကောက်ပွဲမရှိ၊ အမျိုးသမီးအခွင့်အရေးများနည်းပါးပြီး အနောက်နိုင်ငံများ၏အခြေခံစံနှုန်းများ နည်းပါးသည့် နိုင်ငံကိုဦးဆောင်နေသူဖြစ်သည်။ အမေရိကန်ထောက်လှမ်းရေးများ၏အဆိုအရ ၂၀၁၈ ခုနှစ်က ဆယ်လ်မန်သည် အမေရိကန်နိုင်ငံသားဖြစ်ပြီး The Washington Post သတင်းစာ၏ ကော်လံစားတစ်ဦးဖြစ်သူ ဆော်ဒီသတင်းထောက် ဂျာမယ်ခါရှိုဂီအား ရက်စက်စွာသတ်ဖြတ်ပြီး၊ အစိတ်စိတ်အမွှာမွှာ ခုတ်ပိုင်းကာ အလောင်းဖျောက်ခဲ့သည့်အမှုတွင် နောက်ကွယ်က ပါဝင်ပတ်သက်ခဲ့သူဖြစ်သည်ဟု သိရသည်။

ဘိုင်ဒင်သည် သမ္မတရွေးကောက်ပွဲဝင် ကိုယ်စားလှယ်လောင်းအဖြစ် ယှဉ်ပြိုင်နေဆဲကာလက ခါရှိုဂီအား အရှက်မရှိ လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်ခဲ့မှုသည် ဆော်ဒီကို အပယ်ခံဘဝသို့ ရောက်ရှိစေခဲ့သည်ဟု ပြောကြားခဲ့ဖူးသည်။

သို့သော် လက်ရှိတွင် ဘိုင်ဒင်သည် ယင်းလူသတ်မှုကို နောက်ကွယ်က ကြိုးကိုင်ခဲ့သည်ဟု စွပ်စွဲခံခဲ့ရသူနှင့်တွေ့ဆုံရန် အဆင်သင့်ဖြစ်နေခဲ့သည်မှာ ဘယ်အတွက်ကြောင့်ပါနည်း။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် အမေရိကန်၏ ကောင်းကျိုးအတွက်ဖြစ်သည်ဟု ယန်းပီယာ၏ ပြောကြားချက်အရ သိရသည်။

“သူ့အနေနဲ့ အမေရိကန်ရဲ့ အကျိုးစီးပွားအတွက် ပြည်ပခေါင်းဆောင်တစ်ဦးနဲ့ တွေ့ဆုံဖို့ဆုံးဖြတ်ပြီး အဲဒီတွေ့ဆုံမှုကနေ နိုင်ငံအတွက် ကောင်းကျိုးတွေရှိလာနိုင်မယ်ဆိုရင် သူ့ဆုံးဖြတ်ချက်အတိုင်း လုပ်ဆောင်ပါလိမ့်မယ်”ဟု ယန်းပီယာက ပြောကြားခဲ့သည်။ ဆော်ဒီအာရေဗျသည် အမေရိကန်၏ မဟာဗျူဟာမြောက် မိတ်ဖက်နိုင်ငံအဖြစ် နှစ်ပေါင်း ၈၀ ကျော်ကြာရပ်တည်ခဲ့သည်ဟုလည်း ၎င်းက ဆိုသည်။

မျက်မှောက်ကမ္ဘာသည် ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံများနှင့် များပြားလာသည့် အာဏာရှင်နိုင်ငံများအကြား ရုန်းကန်နေရသည်ဟု ပြောကြားခဲ့သည့် ဘိုင်ဒင်၏မှတ်ချက်စကားနှင့် ၀ိရောဓိ ဖြစ်စေမည့်အခြေအနေများလည်း ပေါ်ပေါက်နေသည်။ သို့သော်လည်း ယင်းအခြေအနေသည် အသစ်အဆန်းတစ်ခုတော့ မဟုတ်ပေ။

၁၉၃၉ ခုနှစ်က အမေရိကန်သမ္မတ ဖရန်ကလင်းရုစ်စဗဲ့က နီကာရာဂွာ အာဏာရှင် အနက်စတာစီယိုဆိုမိုဇာသည် မကောင်းသည့် လူတစ်ဦးဖြစ်နိုင်ကြောင်း မှတ်ချက်ပေးခဲ့ဖူးသည်ဟု ဆိုသည်။ အဆက်ဆက်သော အမေရိကန် သမ္မတများသည် အာဏာရှင် အမျိူးမျိုးအပေါ် မှတ်ချက်ပေးခဲ့သည့် စကားလုံးအသုံးအနှုန်းများလည်း ရှိခဲ့ဖူးသည်။

မည်သို့ပင်ဆိုစေ သိသာထင်ရှားသည့် အချက်မှာ အမေရိကန်သည် သူ့ကိုယ်သူလုံခြုံအောင် လက်တစ်ဖက်ဖြင့်ကာထားသည့် အချိန်တွင် ကျန်သည့်လက်တစ်ဖက်ကို မနှစ်မြို့ဖွယ်ကောင်းသည့် မိတ်ဖက်နိုင်ငံများကို ပွေ့ဖက်ရန်အသုံးပြုနေခြင်းဖြစ်သည်။

အမေရိကန်သည် စစ်အေးကာလက ဆိုဗီယက်၏ သြဇာလွှမ်းမှုကို ဆန့်ကျင်ရန် ရုန်းကန်နေရချိန်အတွင်း လက်တင်အမေရိကတစ်ဝန်းရှိ လက်ယာယိမ်းခေါင်းဆောင်များကို ထောက်ခံခဲ့မှုသည် မကောင်းသတင်းအဖြစ် ကျော်စောခဲ့သည်။

အာရှတွင်လည်း အမေရိကန်သည် ကွန်မြူနစ်အစိုးရများနှင့် ကာလကြာရှည်ရင်ဆိုင်နေမှုတွင် ၎င်း၏ ပြင်လွယ်ပြောင်းလွယ်ရှိသည့် မူဝါဒကိုချပြခဲ့သည်။ ဘိုင်ဒင်မတိုင်မီ ဒေါ် နယ်ထရန့်လက်ထက်ကလည်း အာဏာရှင်များအပေါ်ထားရှိသည့်မူဝါဒမှာ ဆင်တူယိုးမှားဖြစ်သည်။

ထရန့်သည် တရုတ်ကို ဆန့်ကျင်သော်လည်း ရုရှားသမ္မတ ဗလာဒီမာပူတင်နှင့် ရင်းနှီးသည့် ဆက်ဆံရေးရှိခဲ့သည်။ ထရန့်သည် ဆော်ဒီသာမက အရှေ့အလယ်ပိုင်းမှ လူထု၏ ရွေးကောက်ခံမဟုတ်သည့် အုပ်ချုပ်သူများနှင့်လည်း ပုလဲနံပသင့်ခဲ့သည်။ ထရန့်သည် အမေရိကန်သမ္မတအဖြစ် ပထမဆုံး ပြည်ပခရီးစဉ်အတွက် ဆော်ဒီအာရေဗျကို ရွေးချယ်ခဲ့သည်။

“ကျုပ်သဘောကျတဲ့ အာဏာရှင်ကြီး ဘယ်မှာပါလိမ့်”ဟု ထရန့်က ၂၀၁၉ ခုနှစ် ညီလာခံတစ်ခုတွင် အီဂျစ်သမ္မတ အဗ္ဗဒယ်ဖာတာအယ်စီစီကို စောင့်ဆိုင်းနေချိန်၌ အရွှန်းဖောက်ပြောကြားခဲ့သည်။

ရှေ့နောက်မညီညွတ်မှုသည် အပြောင်း အလဲမရှိဘဲ တသတ်မတ်တည်းဖြစ်နေခြင်းသည် ကိုယ်ကျိုးအတွက်သာသိသည့် အဆိုးမြင်မှုကို ဖြစ်လာစေနိုင်သည်ဟု ဂျွန်ဟော့ကင်းတက္ကသိုလ်မှ နိုင်ငံရေးသင်ကြားပြသနေ သူရောဘတ်ဂတ်မန်းက ပြောကြားခဲ့သည်။

နိုဝင်ဘာလထဲတွင်ကျင်းပမည့် သက်တမ်းဝက်ရွေးကောက်ပွဲများတွင် ဒီမိုကရက်များ ရှုံးနိမ့်နိုင်သည့် အခြေအနေနှင့်ရင်ဆိုင်နေရချိန်တွင် ဘိုင်ဒင်သည် ပြည်တွင်း၌ မြင့်တက်နေသည့် ရေနံစျေးနှုန်းများကို ပြန်လည်ကျဆင်းစေရန် ကြိုးပမ်းနေရပြီး ယင်းအခြေအနေများက ၎င်းကို ရေနံပေါကြွယ်ဝသည့် ဆော်ဒီသို့သွားရောက်ရစေသည့် တွန်းအားများဖြစ်ခဲ့သည်။

အမေရိကန်သည် သမိုင်းအစဉ်အလာအရ ဒီမိုကရေစီကို ထောက်ခံရန် ကြိုးပမ်းခဲ့ပြီး  ယူကရိန်းစစ်ပွဲသည် အမေရိကန်အတွက် ဒီမိုကရေစီကို မည်မျှထောက်ခံကြောင်း ပြ သနိုင်သည့်အခင်းအကျင်းတစ်ခုဖြစ်ခဲ့သည်ဟု ဂတ်မန်းက ပြောကြားခဲ့သည်။

“ကျွန်တော်တို့ဟာ ကြီးမြတ်တဲ့ အတွေးအခေါ်တွေအကြောင်းကို ပြောကြားနေကြပေမဲ့ အကြောင်းအရာတစ်ခုကို နဖူးတွေ့ဒူးတွေ့ကြုံလာရတဲ့အချိန်မှာတော့ ကျွန်တော်တို့ဟာ လက်တွေ့ဆန်ဆန်ပဲ ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းသွားကြပါတယ်။ အခြေခံကတော့ ကျွန်တော်တို့တွေ ရေနံလိုတယ်။ ကျွန်တော်တို့ ပြည်သူတွေအတွက် ရေနံတွေထောက်ပံ့ပေး ဖို့လိုတယ်။ ကျွန်တော်တို့လိုအပ်တဲ့ သဘာဝ သယံဇာတ အရင်းအမြစ်တွေက ကျွန်တော်တို့ရဲ့ အတွေးအခေါ်တွေကို ပြောင်းလဲသွားစေပါတယ်။ ပြီးတော့ ရွေးကောက်ပွဲနဲ့ပတ်သက်ပြီး မဲဆွယ်စည်းရုံးရေးဆင်းတဲ့နေရာမှာလည်း အသုံးဝင်တယ်လေ”ဟု ဂတ်မန်းက ပြောကြားခဲ့သည်။                        

Ref : AFP