“ရွာမှာ နေလို့ရလားဆိုတော့ လက်ရှိတော့ ရသေးတာပဲ။ မပြေးရသေးဘူး။ ပစ်တာခတ်တာဖြစ်ပြီဆိုရင်တော့ ပြေးရတာပေါ့။ မနှစ်ကလည်း ငါးခါလောက် ပြေးရတယ်။ အေးဆေးသေးတဲ့ ရွာက အေးဆေးတယ်။ မအေးဆေးတဲ့ရွာက ခုအထိ မပြန်နိုင်ကြသေးသူတွေလည်း ရှိတယ်”လို့ မကွေးတိုင်း မြိုင်မြို့နယ် အရှေ့တောင်ပိုင်း ကျေးရွာတစ်ရွာမှ ဒေသခံတစ်ဦးက ပြောကြားပါ တယ်။
စစ်ကြောင့် သူတို့ ပြေးရလိမ့်မည်ဟု ဘယ်တုန်းကမှ မထင်ထားခဲ့။ အမြဲအေးချမ်းခဲ့တဲ့ အညာမြေတွင် ယခုလိုလက်နက်ကိုင် တိုက်ပွဲတွေ ဖြစ်လိမ့်မယ်လို့လည်း အိပ်မက် ပင် မမက်ခဲ့။ ခုတော့ အညာမြေမှာ ရွာထဲနေ ရတဲ့အခါရှိသလို တောထဲ ဘေးလွတ်ရာ သွားနေရတာမျိုးလည်း ကြုံတွေ့နေရပါ တယ်။ လူမှုစီးပွားရိုက်ခတ်မှုကလည်း ပြင်း ထန်လှပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ စိုက်ပျိုးရာသီတော့ အနည်းနဲ့အများဆိုသလို စိုက်ပျိုးနိုင်ခဲ့ပေမဲ့ မကြာမီရောက်ရှိလာမယ့် မိုးဦးကျစိုက်ပျိုး ရာသီအတွက်တော့ နယ်မြေအခြေအနေ အရ စိုက်ပျိုးနိုင်ဖို့ မသေချာသေး။
စားဝတ်နေရေးအတွက် မြို့တက်စျေး ဝယ်ဖို့ကလည်း ယခင်လို မလွယ်ကူတော့ ကြောင်းနဲ့ အခြေအနေကြည့် သွားလာရနေ ရလို့ ဒေသခံတို့က ဆိုပါတယ်။ ကားလမ်း တစ်လျှောက် လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေရဲ့ မေးမြန်းစစ်ဆေးမှုလည်း ကြုံရပါတယ်။ အချိန်ကန့်သတ်မှုတွေကြောင့် အရင်လို နေ့ချင်းပြန် စျေးရောင်းစျေးဝယ်လုပ်ဖို့ မလွယ်ကူတော့ဘူးလို့ သိရတယ်။ အခက် အခဲမျိုးစုံရှိပေမဲ့ အခြားရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်စရာမရှိတော့ ရွာကနေ တခြားအရပ်သွားနေ ဖို့ကလည်း မဖြစ်နိုင်ပါဘူး။
“မြို့တက်ရင် မှတ်ပုံတင်ယူသွားရ တယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ရက်က မြိုင်ကနေ ရေစကြို ဘက်သွားတာ စစ်တာတော့ နှစ်ဖက်စလုံးက စစ်ဆေးတာပဲ။ တပ်နဲ့ရဲဂိတ်တွေက စစ်သလို ပီဒီအက်ဖ်တွေကလည်း စစ်ဆေးတာ မေးမြန်းတာရှိတယ်။ လက်နက်တွေကြားနေရတာဆိုတော့ မလုံခြုံဘူး။ ညနေ ၆ နာရီ ကနေ နောက်တစ်နေ့ မနက် ၆ နာရီအထိ မထွက်ရဆိုတော့ ညဗိုက်နာလို့ ဖျားလို့လည်း အောင့်တာခံပေတော့ပဲ။ မိုးလင်းမှသာ ဆေး ခန်းဆေးရုံပြေးရတော့တာ။ လက်ရှိအခြေ အနေက ဘာမှ မကောင်းဘူး”ဟု မြိုင်မြို့နယ် ဒေသခံတစ်ဦးကပြောသည်။
မြိုင်မြို့နယ်အတွင်း ကျေးရွာတွေမှာ စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်း ကောင်းစွာမလုပ်နိုင် တာကြောင့် တောင်သူလုပ်ငန်း ထိခိုက်ခဲ့သ လို အဓိကစီးပွားရေးတစ်ခုဖြစ်တဲ့ ထန်း လျက် လုပ်ငန်းတွေလည်း ထိခိုက်ခဲ့ပါတယ်။ ပခုက္ကူမြို့က ပွဲရုံလုပ်ငန်းတွေမှာ ကုန်စည် စီးဆင်းမှု အရင်ကာလတွေနဲ့ယှဉ်ရင် နှေး ကွေးသွားပါတယ်။
လာမယ့်နွေဦးမှာ စိုက်နိုင်တဲ့ အခြေ အနေမရှိမှာကို တောင်သူတွေလည်း စိုးရိမ်နေကြပါတယ်။ လက်ရှိအခြေအနေက ကိုယ့်ရပ်ရွာ အေးချမ်းသော်လည်း လမ်းပိုင်းတွေ မလုံခြုံတော့ ရောင်းရေးဝယ်တာအခက်အခဲ အများကြီးကြုံရတယ်လို့ သိရပါတယ်။ မွေး မြူရေးလုပ်ငန်းတွေလည်း အရင်လို မဟုတ် တော့ဘူးလို့ ဒေသခံတွေက ဆိုပါတယ်။
“ဆိတ်နဲ့ နွားက ဒီနယ်ဘက်မှာ မွေးကြ တယ်။ နည်းနည်းမွေးတာနဲ့ များများမွေးတာ ပဲ ကွာတယ်။ အရင်ကတော့ လွှတ်ကျောင်း မွေးကြတာ။ ကားလမ်းဘေးရှိတဲ့ အပင်တွေ က အရွက်စားတာပဲ။ အစာဖိုးမကုန်ဘူး။ ဆိတ်ကျောင်းနွားကျောင်းခလောက်ပဲ ကုန် တယ်။ အခုက ကားလမ်းဘေး သွားမရဘူး။ မိုင်းထောင်တာတွေ ရှိတော့ မသွားရဲတော့ ဘူး။ အဲဒီတော့ ရှိတဲ့ ဆိတ်နွား ရောင်းကြ တယ်။ ရွာမှာ အမြဲလည်း မနေရတော့ ခြံနဲ့ လည်း မွေးဖို့က အရင်လို မလွယ်တော့ဘူး”လို့ ပခုက္ကူမြို့နယ်မှ ဒေသခံတစ်ဦးကပြော ပါတယ်။
ပြီးခဲ့တဲ့လထဲမှာ ပခုက္ကူမြို့နယ် မြစ်ခြေ မြို့က မြင်းမွေးမြူရေးစခန်း တိုက်ခိုက်ခံခဲ့ ရပါတယ်။ အဲဒီ ဖြစ်စဉ်ဖြစ်ပြီးမကြာခင်မှာ နယ်မြေမတည်ငြိမ်မှု ပိုဖြစ်လာပါတယ်။ အကျိုးဆက်အနေနဲ့ ကျေးရွာတွေက ဒေသ ခံတွေ တိမ်းရှောင်မှု ပြုလုပ်ခဲ့ရပါတယ်။ တချို့ ဧရာဝတီမြစ် အရှေ့ဘက်ကမ်း ပုဂံ ညောင်ဦးဘက်အထိ တိမ်းရှောင်မှုတွေ လုပ်ခဲ့ရပါတယ်။ မြစ်ခြေမြို့အနီးတစ်ဝိုက် ကျေးရွာတွေက ဒေသခံတွေ ထွက်ပြေးရတာ နဲ့ ပတ်သက်ပြီး သံဃာတော်တစ်ပါးက လူမှု ကွန်ရက်စာမျက်နှာတွင် “တောထွက် တရား မှတ်ရလိမ့်မယ် စိတ်မကူးထားမိဘူး”၊ “ဘေးရန်ကင်းကြပါစေ”စတဲ့ စာသားများ၊ အပင် များကြား ထိုင်နေသည့် ဓာတ်ပုံများနှင့် ဒေသခံများ ရှောင်တိမ်းနေသည့် ဓာတ်ပုံ များကိုပါ မျှဝေထားပါတယ်။
“မြစ်အနောက်ဘက်ကမ်းကနေ ကျွန် တော်တို့ ပုဂံညောင်ဦး စစ်ရှောင်လာတာ ၁၀၀ ကျော်ရှိသေးတယ်။ အဘိုးအဘွားတွေ ရော ကလေးတွေရော။ ခုအထိ ရွာမပြန်ရဲ ကြသေးဘူး။ အရေးပေါ် ပြေးလာတာဆို တော့ စားဖို့ချက်ဖို့ အိုးခွက်ပန်းကန်တောင် ပါမလာကြဘူး။ ကျွန်တော်တို့ဘက်ကပဲ သူ တို့ စားဝတ်နေရေး ကူညီပေးထားတယ်” ဟု ညောင်ဦးမြို့ခံတစ်ဦးက ပြောပါတယ်။
ပခုက္ကူခရိုင်ထဲက မြို့နယ်တွေမှာ ဆောင်း ရာသီအမှီပြုစိုက်ပျိုးတဲ့ သီးနှံများရှိသလို မိုးကို အမှီပြုစိုက်ပျိုးတဲ့ ယာလုပ်ငန်းများလည်း ရှိပါတယ်။ ဆောင်းသီးနှံအနေနဲ့ ကြက်သွန်၊ ပဲအမျိုးမျိုးနဲ့ ဗာဂျီးနီးယားဆေးတွေ စိုက် ပျိုးကြပါတယ်။ ကြက်သွန်စိုက်ပျိုးနိုင်မှုက တော့ အရင်နှစ်တွေထက်စာရင် လျော့ကျပါ တယ်။
နယ်မြေမတည်ငြိမ်မှုကြောင့် တောင် သူတွေ လုပ်နိုင်ကိုင်နိုင်တဲ့အား လျော့သွား တယ်လို့ သိရပါတယ်။ ကြက်သွန်နဲ့ ဆေး ရွက်ကြီး အများအပြားထွက်ရှိတဲ့ ပေါက်မြို့နယ်ဟာ လက်ရှိမှာ စစ်အုပ်ချုပ်ရေး သတ် မှတ်ခံထားရပါတယ်။
“တရုတ်ဘက်က စက်ရုံတွေ ပြန်လည် ပတ်နေတော့ ဒီဘက်က လယ်ယာထွက်ကုန် တွေ ပြန်ဝယ်နေပြီ။ ခုရက်ပိုင်း ဆေးရွက် ကြီးလုပ်ငန်းတွေ ပြန်ပြီး အရောင်းအဝယ် သွက်လာတယ်။ လက်ရှိက အရင်နှစ်တွေ လှောင်ထားတဲ့ ဆေးရွက်ကြီးတွေကို ထုတ် ရောင်းနေရတယ်။ နောက်ထပ်အသစ်က အရင်လိုတော့ အများကြီး မရနိုင်ဘူး။ ဆေး ရွက်ကြီးစိုက်တဲ့ ပေါက်နယ်နဲ့ ရေစကြိုကျွန်း ဒေသတွေမှာ နယ်မြေမအေးတော့ စိုက်အား လျော့တယ်လို့ ကြားသိထားတယ်”ဟု လုပ် ငန်းလုပ်ကိုင်သူတစ်ဦး ကပြောပါတယ်။
ဆောင်းပဲအမျိုးမျိုး ဝင်ရောက်မှုမှာ ယခင်နှစ်များ နှိုင်းယှဉ်ပါက လျော့နည်း တယ်လို့ သိရပါတယ်။ မြေဆီစျေးကြီးလို့ မြေ ဆီသုံးနိုင်မှု အားလျော့လို့ အထွက်လျော့တာ လည်း ဖြစ်သလို နယ်မြေမတည်ငြိမ်လို့ စိုက် အားလျော့တာကြောင့်လည်း အထွက်လျော့ တာဖြစ်တယ်လို့ သိရပါတယ်။ နောက်ဆက် တွဲ သက်ရောက်မှုက ပွဲရုံတွေ လုပ်ငန်း မကောင်းလို့ ပွဲရုံလုပ်သားတွေ ဝင်ငွေလျော့ ကျလာပါတယ်။ တောင်သူလုပ်ငန်း မကောင်းရင် ကျန်လုပ်ငန်းတွေအပေါ်မှာ လည်း ထိခိုက်မှုတွေ ရှိပါတယ်။
အညာဒေသမှာ သတ္တဝါတွေကို သေ ဆုံးစေသည့် စစ်လက်နက်များ ပျံ့နှံ့လာခြင်း နဲ့အတူ မတည်ငြိမ်မှုတွေ ယနေ့တိုင်ကြုံတွေ့ နေရဆဲပါ။ စီးပွားရေး၊ ပညာရေး၊ ကျန်းမာ ရေးနဲ့ လူမှုရေးအားလုံး ကမောက်ကမနိုင်မှု တွေ ကြုံတွေ့လာရပါတယ်။ ပစ္စုပ္ပန်ဟာ မရေရာသလို အနာဂတ်ကို မှန်းဆဖို့ဆိုတာ အတော်ကို ခက်ခဲလှပါတယ်။ နွေဦးမှာ အညာဒေသတစ်ခုလုံး ပြန်လည်အေးချမ်း လာမယ့်အခြေအနေကို မျှော်လင့်နေကြမှာ တော့ အသေအချာပါ။
-
မြောက်ဦးမြို့နယ်တွင် တပ်မတော်နှင့် AA အဖွဲ့ အချိန်ကြာမြင့်စွာ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားရာ၌ တပ်မတော်ဘက်က စစ်သည်အချို့ ကျဆုံးပြီး AA ဘက်မှ အလောင်းအချို့နှင့် သေနတ်ခြောက်လက် သိမ်းဆည်းရမိခဲ့ကြောင်း တပ်မတော်ပြောကြား
-
မြောက်ဦးမြို့နယ် လက္ကာကျေးရွာအနီးတွင်ဖြစ်ပွားခဲ့သော တပ်မတော်နှင့် AA အဖွဲ့တိုက်ပွဲအတွင်းAA အလောင်းကိုးလောင်းရရှိခဲ့ပြီး တပ်မတော်က နယ်မြေလုံခြုံရေးဆောင်ရွက်နေကြောင်း သတင်းထုတ်ပြန်
-
မြန်မာနိုင်ငံတွင် ပြည့်စုံသော ဒီမိုကရေစီကို အသွင်ပြောင်းရန်အတွက် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ ပြင်ဆင်ရမည် ဖြစ်သော်လည်း လာမည့်နှစ် ရွေးကောက်ပွဲမတိုင်မီ ဖြစ်နိုင်ခြေ မရှိကြောင်း ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ပြောကြား
-
အဲဗာတန်အားရှုံးနိမ့်ခြင်းမှာ ပျင်းရိခြင်းကြောင့်ဟု ဝေဖန်ခဲ့သော မော်ရင်ဟိုကို စပါးကစားသမားများ မကျေမနပ်ဖြစ်နေပြီး စုပေါင်းပုန်ကန်ဖွယ်ရှိ
-
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် ပရီးမီးယားလိဂ်အသင်းများ ရုပ်သံဝင်ငွေ(၁၀.၇%)စီ ပြန်ပေးရမည်ဖြစ်ပြီး လီဗာပူးလ် အနစ်နာဆုံးဖြစ်
