Top News

ဆုတ်ယုတ်မှုများနှင့် စိတ်ပျက်စရာများ များစွာရှိသော်ငြား ယူကရိန်းအပေါ် စစ်ပွဲ ဆင်နွှဲခြင်းနှင့်ပတ်သက်၍ တရားဝင်ကြေညာထားသော ရည်မှန်းချက်များကို ရုရှားတို့အနေဖြင့် အရေးပါသည့် တိုးတက်မှုရရှိအောင် ပြုလုပ်နိုင်ခဲ့ပုံရသည်။

ဆိပ်ကမ်းမြို့ မာရီယူပိုးတွင် ခုခံနေသည့် လက်ကျန်ယူကရိန်းတပ်ဖွဲ့ဝင်များ အဇော့ဗ် စတယ်စက်ရုံဝင်းအတွင်း၌ မေ ၂၀ ရက်တွင် လက်နက်ချသွားခဲ့ကြသည်။ ယင်းတပ်ဖွဲ့ဝင်များအနက် အနည်းဆုံး ထက်ဝက်ခန့်သည် လက်ယာစွန်းရောက် စစ်သွေးကြွများက ၂၀၁၄ ခုနှစ်တွင် ထူထောင်ခဲ့သည့် အဇော့ တပ်မဟာမှ ဖြစ်သည်ဟူသော အချက်က ယူကရိန်းမှ “နာဇီများကို ရှင်းလင်းရန်”ဟူသည့် ယူကရိန်းအပေါ် စစ်ပွဲဆင်နွှဲခြင်းနှင့် ပတ်သက်၍ ၎င်းတို့၏ တရားဝင်ကြေညာ ထားသော ရည်မှန်းချက်များအနက် တစ်ခုအတွက် အထင်ကရ တိုးတက်မှုရရှိကြောင်း အခိုင်အမာပြောဆိုရန် ရုရှားအစိုးရကို အခွင့်အရေးရရှိသွားစေသည်။

မလွှဲမရှောင်သာပင်၊ ရုရှား၏ ၀ါဒဖြန့်ချိရေးယန္တရားက ယခုအခါ (၎င္းတို့ကို ယုံစားသူများ၏ လက်ယာစွန်းစိတ်ထားများအား သစ္စာဖောက်လိုက်ပြီဖြစ်သည့်) လက်နက်ချ ယူကရိန်းစစ်သားများ၏ ယူနီဖောင်းများပေါ်မှ ဖာထေးရာများနှင့် ဆေးမင်ကြောင်များ အားလုံးကို စိတ်ဝင်တစား ခင်းကျင်းပြသနေလေသည်။ စစ်သုံ့ပန်းများအပေါ် ပြုကျင့်ဆက်ဆံ ရေးနှင့်ပတ်သက်သော ဂျီနီဗာကွန်ဗင်းရှင်းကို ချိုးဖောက်လျက် ၀ါဒဖြန့်ချိရေးရုပ်သံချန်နယ်များ၏ ကင်မရာများအတွက် အဝတ်အစားများ အတင်းအဓမ္မချွတ်ခိုင်း၍ ၎င်းတို့၏ ဆေးမင်ကြောင်များကို ပြသခိုင်းခြင်းကို ခံရ သည့် စစ်သုံ့ပန်းများ၏ ဗီဒီယိုဖိုင်များကို ရုရှားလိုလားသော မီဒီယာများက ဖြန့်ချိနေကြသည်။ စစ်ဆေးမေးမြန်းမှုနှင့် နှိပ်စက်ညှဉ်းပန်းမှု မြင်ကွင်းများအပါအဝင် စစ်သုံ့ပန်းများကို ဗီဒီယိုရိုက်ကူးခြင်းတို့အား စစ်ပွဲအတွင်း နှစ်ဘက်စလုံးက ပြုလုပ်နေကြသည်။

ရုရှားနှင့် (ရုရှားက ကျောထောက်နောက်ခံပြုပေးထားပြီး အသိအမှတ်ပြုမခံရ သေးသည့်) ယူကရိန်းအရှေ့ပိုင်းရှိ နိုင်ငံငယ်လေးများမှ အာဏာပိုင်များက ယခုအခါ အ ဇော့တိုက်ခိုက်ရေးသမားများကို ရုံးတင်စစ်ဆေးရန် တောင်းဆိုနေကြပြီဖြစ်သည်။ အဇော့စတယ်ကို ဝန်းရံတိုက်ခိုက်မှု ပြီးလျှင်ပြီး ချင်း ရုရှားရှေ့နေချုပ်ရုံးက အဇော့တပ်မဟာအား အကြမ်းဖက်အဖွဲ့အစည်းအဖြစ် ကြေညာပေးရန် အထက်တရားရုံးသို့ မေတ္တာရပ်ခံခဲ့သည်။ ယင်းသည် ၎င်းပိုင်နက်အတွင်း အဇော့အဖွဲ့ဝင်များကို အကြမ်းဖက်သမားများအဖြစ် သတ်မှတ်ရန် ကြိုးစားမှုအား ရုရှား အတွက် ဖြစ်နိုင်ဖွယ်ဖြစ်သွားစေသည်။ အခြားတစ်ဖက်တွင်လည်း ရုရှားအစိုးရသည် ရုံးတင်စစ်ဆေးမှုကို ဒိုးနက်နှင့် လူဟန့်နိုင်ငံငယ်များ၌ ပြုလုပ်လာနိုင်သည်။ ဒိုးနက်နှင့် လူဟန့်တို့သည် ရုရှားနှင့်မတူဘဲ သေဒဏ်ချ မှတ်သည့်စနစ်ကို ကျင့်သုံးသည်။

ရုရှားကိုယ်တိုင်ကပင် ၎င်းတို့အား ခန့်ထားခဲ့မည်မဟုတ်ပါက ယူကရိန်းနိုင်ငံ၏ ဒုက္ခဖြစ်စေသော လက်ယာစွန်းရောက်မှုကို သည်းခံခြင်းအား မီးမောင်းထိုးပြရန် ရုရှား၏ အားထုတ်မှုသည် ပို၍ ယုံကြည်လက်ခံနိုင်ဖွယ်ဖြစ်လာပေလိမ့်မည်။ ဥပမာအားဖြင့် ယခုအခါ ပိုပက်စ်နာမြို့အနီး ဒွန်ဘတ်စ်စစ်မျက်နှာ၌ တိုက်ပွဲဝင်နေသည့်နာမည်ဆိုးဖြင့် ကျော်ကြားသော Wagner Group ဟူသည့် ကိုယ်ပိုင်စစ်တပ်တစ်ခုတွင် စိန့်ပီတာစဘတ်မှ ထင်ရှားသော နာဇီလက်သစ်များနှင့် ဖွဲ့စည်းထားသညRusich ဟူသော အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့ ပါဝင်နေသည်။

သို့သော် ယင်းကဲ့သို့သော အချက်အလက်များကို အမှန်တကယ်၌ ရုရှားပြည်သူများ သိရှိခြင်းမရှိသောကြောင့် ၎င်းတို့၏ ကြီး မားလှသော ၀ါဒဖြန့်ချိရေးယန္တရား၏ အထောက်အကူဖြင့် အဇော့သည် ယခုထိ သာဓကအပြနိုင်ဆုံး ယူကရိန်း၏ လက်ယာအစွန်းရောက်များနှင့် အငြင်းပွားဖွယ် ဆက်ဆံရေး ဖြစ်ကြောင်းပြောလျက် ရုရှားသည် “နာဇီများ ကို ရှင်းလင်းရန်”ဟူသည့် ရည်မှန်းချက်ကို ရယူလိုက်နိုင်ပြီဟု ဆိုနိုင်မည်ဖြစ်သည်။သို့သော် အခြားရည်မှန်းချက်များနှင့် ပတ်သက်၍ကား မည်သို့နည်း။

ပူတင်သည် ယူကရိန်းတစ်နိုင်ငံလုံးကို သိမ်းပိုက်ရန် ရည်ရွယ်ထားသည်ဟု အနောက်တိုင်းမှ လူအများက ထင်ထားကြပုံရသော်လည်း စစ်ဆင်ရေးအစတွင် တရားဝင် ကြေညာထားသည့် ရုရှား၏ ပိုင်နက်ချဲ့ထွင်မှု ရည်မှန်းချက်များမှာ ဤမျှလောက် ကြီးမားခြင်း မရှိလှပါ။ ရုရှားက ကျောထောက် နောက်ခံပြုပေးထားသည့် ခွဲထွက်ရေးသမားများက ၂၀၁၄ ခုနှစ်နောက်ပိုင်း တစ်စိတ်တစ် ဒေသသာ ထိန်းချုပ်ထားခဲ့သည့် ယူကရိန်းနိုင်ငံအရှေ့ပိုင်းရှိ ဒိုးနက်နှင့် လူဟန့်နယ်မြေများအား အလုံးစုံထိန်းချုပ်ရေးကို ထူထောင်ရန်အထိသို့သာ သူတို့အနေဖြင့် လျှော့ချလိုက်၍ ရသည်သာဖြစ်၏။

ယခုစစ်ပွဲကို ခုနစ်နှစ်ကြာ အသေအချာ ပြင်ဆင်ထားခဲ့သည့် ယူကရိန်းနိုင်ငံ၏ အ ကောင်းဆုံးခံစစ်နေရာများကို သိမ်းယူခြင်းပါဝင်သောကြောင့် ယင်းသည် စစ်ရေးအရ အနည်းငယ်ဖြုံလောက်ဖွယ်ရာ တာဝန်တစ်ရပ်ဖြစ်သည်။ ဒွန်ဘတ်စ်ဒေသတွင် ရုရှား၏ တိုးတက်မှုသည် ယခုအထိ အလွန်နှေးကွေးသော်ငြား ခပ်မှန်မှန် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။ ယခု အခါ ရုရှားတို့သည် လူဟန့်ဒေသကို အပြည့် အဝထိန်းချုပ်နိုင်ရန် နီးစပ်နေပြီဖြစ်သော်လည်း ဒိုးနက်ဒေသရှိ ယူကရိန်းတို့၏ အမာခံနေရာများမှာ ချေမှုန်းရန် များစွာပို၍ ခက်ခဲမည်ဖြစ်သည်။

ရုရှားလူ့အဖွဲ့အစည်း၏ ဇာတိသွေးဇာ တိမာန်တက်ကြွသော အစိတ်အပိုင်းအတွက် စစ်ပွဲဆင်နွှဲပြခြင်းဟု ရှုမြင်ပါက ဒိုးနက်နှင့်လူဟန့် ပြင်ပမှ မည်သည့်နယ်မြေမဆိုကို ရုရှားအပိုင်အဖြစ် ကြေညာနိုင်ခြင်းက အပိုဆုမျှသာ ဖြစ်ပေလိမ့်မည်။ ၎င်းအနေဖြင့် သူ၏ရည်မှန်းချက်များ ပေါက်မြောက်ကာ အောင်ပွဲကြေညာပြီး သူ့အား အမာခံထောက် ခံသူများ၏ ယုံကြည်ကိုးစားမှုရရေးအတွက်မူ ဒွန်ဘတ်စ်ဒေသအပြင်ဘက်မှ နယ်မြေများကို ရယူရန် ရုရှားအဖို့ရာ မလိုအပ်ပါ။

ရုရှားစစ်တပ်အောက် မာရီယူပိုးမြို့ ကျရောက်သွားခြင်းက ယင်းအပိုဆုများအနက် တစ်ခုအဖြစ် ကိုယ်စားပြုနေသည်။ ယခုအခါ ရုရှားသည် ၂၀၁၄ ခုနှစ်ကတည်းက သိမ်းယူထားသည့် ခရိုင်းမီးယားသို့ ကုန်းတွင်း စင်္ကြံလမ်းရရှိသွားပြီဖြစ်သည်။ အရေးအကြီးဆုံးမှာ ကုန်လွန်ခဲ့သော ယင်းနှစ်များတစ်လျှောက်လုံး ယူကရိန်းက ထိန်းထားခဲ့သည့် ခရိုင်းမီးယား၏ ရေနှင့် ဓာတ်အားရင်းမြစ်ကို ပိတ်ဆို့ထားမှုများအား အဆုံးသတ်သွားစေခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။ နီပါမြစ်မှ မိုးခေါင်ရေရှားသော ခရိုင်းမီးယားကျွန်းဆွယ်သို့ ဆက်သွယ်ထားသည့် ရေချိုတူးမြောင်းသည် ယခုအခါ ရုရှားတို့၏ လက်ဝယ်ရောက်ရှိသွားပြီဖြစ်သည်။ ယခုအခါ ရုရှားသို့ ဆက်သွယ်နိုင်ပြီဖြစ်သည့် ယူကရိန်းအရှေ့တောင်ပိုင်းရှိ ဓာတ်အားလိုင်းကွန်ရက်ကိုပင် ထည့်တွက်စရာမလိုဘဲ ကျွန်း ဆွယ်မြောက်ပိုင်းသို့ ဆက်သွယ်သည့် နျူကလီးယားဓာတ်အားပေးစက်ရုံတစ်ရုံလည်း ရုရှားတို့လက်အောက် ကျရောက်သွားပြီဖြစ်သည်။

ရုရှားအစိုးရ၏မော်ကွန်းတို့ကို ယခုအချိန်မှနေ၍ နှစ်များချီလျက် သို့မဟုတ် ဆယ်စုနှစ်များချီလျက် ရှုမြင်သည့် သမိုင်းပညာ ရှင်များသာလျှင် ပူတင်၏ ယူကရိန်းဆိုင်ရာ မူရင်းအစီအစဉ် အသေးစိတ်များကို ဖော် ထုတ်နိုင်စွမ်းရှိမည်ဖြစ်သည်။

ယခုထိ အများသိထားသမျှမှာ ကြမ္မာဆိုးခဲ့သော ကိယက်ဗ်သို့ စစ်ချီခြင်းနှင့် ယူကရိန်း၏ ဒုတိယအကြီးဆုံးမြို့ ခါကိဗ်ကို ဝန်းရံပိတ်ဆို့ရန်ကြိုးပမ်းမှု မအောင်မြင်ခြင်းတို့ ပါဝင်သည့် စစ်ပွဲ၏ ပထမအဆင့်သာ ဖြစ်သည်။ ယင်းသည် ရုရှားက ခရိုင်းမီးယားသို့ ကုန်း တွင်းစင်္ကြံလမ်းဖော်ဆောင်နေစဉ် ယူကရိန်းတပ်များကို အာရုံလွှဲရန်နည်းလမ်းတစ်ရပ် သို့မဟုတ် ကျယ်ပြန့်သော စစ်ဆင်ရေးတစ်ရပ်အတွက် အစီအစဉ်၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း မဖြစ်နိုင်ဘူးလား။

ယင်းသည် ဗြိတိသျှ နိုင်ငံရေးသိပ္ပံပညာရှင် မက်ဂယ်လိယော့တီ အမည်ပြောင်ပေးဖူးသည့် ကရင်မလင်၏ “အက်ဟော့ကရေစီ”(Adhocracy) (ဂတင်းကျပ်သည့် ဗျူရိုကရေစီကို အထိုင်ချထားရာ၌ ကျင့်သုံးသည့် ပြောင်းသာပြင်သာပြီး ပုံသေမဆန်သော အဖွဲ့အစည်းနှင့် စီမံခန့်ခွဲမှုဆိုင်ရာစနစ်) ဟူသည့် စကားရပ်အတွက် ဥပမာကောင်းတစ်ခုဖြစ်နိုင်ပါသည်။ ၂၀၁၄- ၁၅ ခုနှစ် ဒွန်ဘတ်စ်ဒေသ ပထမစစ်ပွဲကို အဆုံးသတ်ပေးခဲ့ပြီး ယူကရိန်းနိုင်ငံအတွင်းရှိ ရုရှားကျောထောက် နောက်ခံပြု ဒိုးနက်နှင့်လူဟန့်ဒေသတို့၏ အစိတ်အပိုင်းများကို ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့် မျှော်မှန်းစေသည့် မင့်စ်က်သဘောတူညီချက်များကို အကောင်အထည်ဖော်ရန် ငြင်းဆိုခြင်းအတွက် ယူကရိန်းကို ဒဏ်ခတ်လိုသော ဆန္ဒတစ်ရပ်မျှထက် များစွာမပိုသော အစီအစဉ်တစ်ရပ် ရှိနေပုံရသည်။ ပူတင်၏ ယူကရိန်းစစ်ဆင်ရေး မစတင်မီ သီတင်းတစ်ပတ်အလို၌ သမ္မတ ဇယ်လန်းစကီးက မင့်စ်က် သဘောတူညီချက်များသည် ပေါ့ပြက်ပြက်နိုင်ပြီး ယူကရိန်းကို အရှုံးဘက်သို့ ပြောင်းသွားအောင် ရေးဆွဲထားခြင်းဖြစ်ကြောင်း ပြောဆိုခဲ့သည်။

ယင်းရှုထောင့်မှကြည့်ပါက ကိယက်ဗ်ကို တိုက်ခိုက်ခြင်းသည် နယ်မြေသိမ်းယူရန် ကြိုးပမ်းမှုထက် အပြစ်ပေးအရေးယူရန် စီးနင်းတိုက်ခိုက်မှု ပို၍ဖြစ်နိုင်သည်။ ရုရှားတပ်များ ယူကရိန်းမြောက်ပိုင်းမှ ဆုတ်ခွာခဲ့ပြီးနောက် ဖော်ထုတ်ပြခဲ့သည့် ရက်စက်ကြမ်း ကြုတ်မှုများက နိုင်ငံ၏ ဤအစိတ်အပိုင်းတွင် ခံစားမှုနှင့် သိမှုဆိုင်ရာ ထောက်ခံမှုရရန်အတွက်ရာ တိုက်ခိုက်နေခြင်းမဟုတ်ကြောင်း ညွှန်ပြနေသည်။

ယင်းသည် အမှန်တကယ် တိကျမှန်ကန်ခဲ့ပါက ရုရှားအစိုးရအတွက် အရေးကြီးသည်မှာ လက်ရှိစစ်ပွဲအဆုံးသတ်၌ မင့်စ်က်သဘော တူညီချက်များဖြင့် မျှော်မှန်းထားသည်ထက် များစွာပို၍ နှိမ့်ချထားသော အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးစာချုပ်ကို ယူကရိန်းအား အတင်းအဓမ္မ သဘောတူစေရန်ဖြစ်သည်။ ရုရှားတို့က ဒိုးနက်နှင့် လူဟန့်ဒေသတစ်ခုလုံးကို သိမ်းပိုက်ခြင်းအပြင် ခရိုင်းမီးယားသို့ ကုန်းတွင်းစင်္ကြံလမ်းအား ထိန်းထားနိုင်ခြင်းဖြင့် စစ်ပွဲကို အဆုံးသတ်ခဲ့ပါက ယင်းသည် ပူတင်အတွက် မှည့်တစ်ပေါက်မစွန်းသည့် အောင်ပွဲတစ်ရပ်ကို ကြေညာရန် လုံလောက်ရုံထက်ပင် ပိုနေပေလိမ့်ဦးမည်။

သို့သော် သူ၏အောင်ပွဲကို ခိုင်မာစေရန် ရုရှားခေါင်းဆောင်အနေဖြင့် ယူကရိန်းအား ယင်းကဲ့သို့သော အခြေအနေရပ်များအောက်၌ အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးစာချုပ်ကို သဘောတူလာအောင် လုပ်ရန်လိုအပ်ပြီး လုံးဝကွဲပြား ခြားနားသည့်အကြောင်းကိစ္စကလည်း ရှိနေပြန်သည်။ ချည့်နဲ့သွားစေသော ပိတ်ဆို့မှုများဖြင့် ဖိအားပေးခြင်းကြောင့် ရုရှားသည် စစ်တပ်နှင့် စီးပွားရေးအလားအလာများ အင်အားကုန်ခန်းလာကာ စစ်ရှုံးလိမ့်မည်ဟု ယူကရိန်းနှင့် သူ၏ အနောက်တိုင်းမဟာမိတ်များက မျှော်လင့်နေသည်။

ရန်လိုသည့် စစ်အာဏာရှင်စနစ်တစ်ရပ်ဖြင့် ရှေ့ဆက်လျက် စီးပွားရေးကို နောက် ထပ်ပျက်စီးစေခြင်းထက် သူ့သမိုင်း၏ အမှောင်ခေတ်ကို ဖြစ်နိုင်သမျှ အမြန်ဆုံးနောက် ချန်ထားခဲ့ပြီး ၁၉၄၅ ခုနှစ်နောက်ပိုင်း ဂျာမနီနှင့် နီးနီးစပ်စပ်တူသော တစ်စုံတစ်ရာသို့ အသွင်ပြောင်းခြင်းက နိုင်ငံအတွက် အကျိုးရှိမည်ဖြစ်ရာ ယင်းသည် ယူကရိန်းနိုင်ငံနှင့် ဥရောပအတွက်သာမက ရုရှားကိုယ်တိုင်အတွက်ပါ လိုလားအပ်သော ရလဒ် ဖြစ်ပေလိမ့်မည်။

သို့သော် ရုရှားအား ယခုနှစ်တွင် သူ၏ ဂျီဒီပီ ၁၁ ဒသမ ၂ ရာခိုင်နှုန်း ဆုံးရှုံးမည်ဟု မျှော်လင့်ထားသော်လည်း ယူကရိန်းနိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးသည် ၂၀၂၂ ခုနှစ်အကုန်တွင် ၄၅ ရာခိုင်နှုန်း ကျုံ့သွားနိုင်သည်ဟု ကမ္ဘာ့ဘဏ်က ခန့်မှန်းထားသည်။ ယူကရိန်းအရာရှိများက ယခုနှစ်နောက်ပိုင်း အဓိကတန်ပြန်ထိုး စစ်တစ်ခုအကြောင်း ကြွားဝါနေကြသည်။ မကြာသေးမီ သီတင်းပတ်များအတွင်း အနောက်တိုင်းမဟာမိတ်များက စတင်ထောက်ပံ့လာခဲ့သည့် လက်နက်ကြီးအလုံးစုံကလည်း အားဖြည့်ပေးခဲ့သည်။ သို့သော် ယင်းတို့နှင့် လျော်ညီသော လူသားရင်းမြစ်များ ယူကရိန်း၌ ရှိပါသလားဟူသည်မှာ မသေချာ။ ထိုးစစ်များသည် ခံစစ်များထက် လူအင်အားဆုံးရှုံးရမှုများ အထိုက်အလျောက် ပိုမိုမြင့်မားမည်ဖြစ်ပြီး အပျံစားအနောက်တိုင်းလက်နက်အလုံးစုံနှင့်ပင်လျှင် ယူကရိန်းသည် အရှိန်အဝါ ကြီးလွန်းသော ရန်သူကို ရင်ဆိုင်နေရဦးမည်သာဖြစ်၏။ ယူကရိန်းသည် ပူတင်၏ရုရှားထက် များစွာပို၍စောစီးစွာ အနာကျင်ဆုံးအမှတ် (ယင်းကို ကျော်လွန်သွားပါက နာ ကျင်မှု မခံစားရတော့ပေ။)သို့ ရောက်ရှိလိမ့်မည်ဖြစ်ကြောင်း ဖြစ်နိုင်ခြေများ မြင့်မားနေလေသည်။