Top News

မြန်မာနိုင်ငံမှ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများ လုပ်ရကိုင်ရခက်ခဲနေခဲ့သည်မှာ နှစ်အတော်ကြာပြီဖြစ်သည်။ စီးပွားရေးအကျပ်အတည်းများ၏ နောက်ဆက်တွဲအနေဖြင့် ပြည်သူများ၏ နေ့စဉ်လူမှုဘဝများအပေါ်ပါ သက်ရောက်ခဲ့သည်။ နေ့စဉ်ကြုံတွေ့နေရသည့် စားဝတ်နေရေး အခက်အခဲအကျပ်အတည်းများအပြင် လာမည့် ၂၀၂၅ ခုနှစ်အတွက် အနုတ်တစ်-ရာခိုင်နှုန်းအထိ ကျဆင်းနိုင်ကြောင်း မြန်မာ့စီးပွားရေးခန့်မှန်းချက်များကို ၂၀၂၄ ခုနှစ် စီးပွားရေးကဏ္ဍအတွက် ထင်ရှားသော ဖြစ်ရပ်အဖြစ် ဖော်ပြအပ်ပါသည်။

မြန်မာ့စီးပွားရေးနှင့် ပြည်သူများသည် အကျပ်အတည်း စိန်ခေါ်မှုမျိုးစုံ၏ရိုက်ခတ်မှုကို ရင်ဆိုင်နေရကြောင်းနှင့် လက်ရှိဘဏ္ဍာနှစ် မြန်မာ့စီးပွားရေးခန့်မှန်းချက်မှာ အနုတ် တစ်-ရာခိုင်နှုန်းဖြစ်ပြီး ပဋိပက္ခများကြောင့် လာမည့်ခြောက်လအတွင်း မေခရိုစီးပွားရေး မငြိမ်သက်မှုက ဆက်လက်ဖြစ်ပေါ်နေနိုင်ကြောင်း ကမ္ဘာ့ဘဏ်၏ မြန်မာ့စီးပွားရေး စောင့်ကြည့်လေ့လာမှု အစီရင်ခံစာတွင် ဖော်ပြထားသည်။

မြန်မာနိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးသည် သဘာဝဘေးအန္တရာယ်များ ကျရောက်မှု၊ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားလျက်ရှိသည့် ပဋိပက္ခအခြေအနေနှင့် ကျယ်ပြန့်စွာ ဖြစ်ပေါ်နေသည့် အခြေခံကုန်စည်ရှားပါးပြတ်လပ်မှုများကြောင့် ကြီးမားသည့် သက်ရောက်မှုနှင့် ရင်ဆိုင်နေရပြီး စီးပွားရေး မျှော်မှန်းချက်မှာ အားရဖွယ်မရှိဟု ကမ္ဘာ့ဘဏ်၏ အစီရင်ခံစာအသစ်က ဆိုသည်။ လတ်တလောထုတ်ပြန်လိုက်သည့် မြန်မာ့စီးပွားရေး စောင့်ကြည့်မှုအစီရင်ခံစာ အရ လက်ရှိဘဏ္ဍာရေးနှစ် မတ်လ ၂၀၂၅ ခုနှစ်အတွက် စီးပွားရေးခန့်မှန်းချက်မှာ အနုတ် တစ်-ရာခိုင်နှုန်းဖြစ်သည်။ ယင်းမှာ ကမ္ဘာ့ဘဏ်၏ ယခင်ခြောက်လက ခန့်မှန်းချက်ထက်ပို၍ လျော့နည်းသည့် စီးပွားရေးတိုးနှုန်း ခန့်မှန်းချက်ဖြစ်သည်။

ကုန်ကြမ်းပြတ်လပ်မှု၊ လျှပ်စစ်ဓာတ်အား ပြတ်တောက်မှုနှင့် ဆက်လက်ဖြစ်ပေါ်နေသည့် ပြည်တွင်းဝယ်လိုအားနည်းမှုတို့ကြောင့် စိုက်ပျိုးရေး၊  ကုန်စည်ထုတ်လုပ်ရေးနှင့် ဝန်ဆောင်မှုကဏ္ဍအသီးသီးတို့တွင် တိုးတက်မှုမရှိဘဲ ဆက်လက်ကျဆင်းနေမည်ဟု ခန့်မှန်းသည်။ မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းရှိ မြို့နယ်အချို့တွင် ပဋိပက္ခအခြေအနေများနှင့် ရင်ဆိုင်နေရသည်။ ထိုအချက်က ကုန်စည်ထုတ်လုပ်မှု ထောက်ပံ့ရေးကွင်းဆက်တစ်ခုလုံးနှင့် နယ်စပ်ကုန်စည်ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးအား ဆက်လက် အကျိုးသက်ရောက်နေမည်။ လာမည့်ခြောက်လအတွင်း မေခရိုစီးပွားရေး မငြိမ်သက်မှုက ဆက်လက်ဖြစ်ပေါ်နေနိုင်သည်။ ထိုသို့အကျပ်အတည်း စိန်ခေါ်မှုအမျိုးမျိုးအကြားတွင် ရာဂီတိုင်ဖုန်းဝင်ရောက်မှုနှင့် မုတ်သုန်မိုးသည်းထန်စွာ ရွာသွန်းမှုတို့ကြောင့် တစ်နိုင်ငံလုံးအနှံ့အပြားတွင် ဆိုးဆိုးရွားရွား ရေကြီးရေလျှံမှုများ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။ မြို့နယ် ၁၉၂ မြို့နယ်တွင်နေထိုင်သည့် ပြည်သူစုစုပေါင်း ၂ ဒသမ ၄ သန်း ထိခိုက်ခံစားခဲ့ကြရသည်။ ရေကြီးရေလျှံမှုများကြောင့် အခြေခံအဆောက်အအုံများ ပျက်စီးခဲ့ရပြီး ကုန်စည်ထုတ်လုပ်မှု ရပ်ဆိုင်းခဲ့ရသည်။ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းစုစုပေါင်း၏ သုံးပုံတစ်ပုံခန့်နှင့် စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းအားလုံး၏ ထက်ဝက်ကျော်ခန့်မှာ ရေကြီးရေလျှံမှုကြောင့် အလွန်အမင်း နစ်နာဆုံးရှုံးခဲ့ရသည်။ အကျိုးဆက်မှာ စားသောက်ကုန်စျေးနှုန်းများ မြင့်တက်လာခဲ့ပြီး စားနပ်ရိက္ခာပြတ်လပ်မှု အခြေအနေပိုမိုဆိုးရွားလာခဲ့သည်။

“မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ စီးပွားရေးအပေါ်မှာ လတ်တလောရင်ဆိုင်ကြုံတွေ့ခဲ့ရတဲ့ သဘာဝဘေးအန္တရာယ်တွေနဲ့ ပဋိပက္ခအခြေအနေတွေက ကြီးကြီးမားမား သက်ရောက်မှုဖြစ်ပေါ်ခဲ့တာကြောင့် အိမ်ထောင်စုတွေက ကုန်စျေးနှုန်းတက်တဲ့ဒဏ်နဲ့ လုပ်သားစျေး ကွက်အားနည်းမှု ဒဏ်တွေကို ခါးစည်းခံနေရတယ်။ ထိခိုက်လွယ်မှုအရှိဆုံးဖြစ်တဲ့ ပြည်သူတွေရဲ့ ဘဝတွေ၊ အလုပ်အကိုင်တွေ ပြန်လည်ထူထောင်ရေးလုပ်ငန်းတွေကို အရေးတကြီးနဲ့ လျင်လျင်မြန်မြန်ပံ့ပိုးဆောင်ရွက်ပေးရပါမယ်” ဟု ကမ္ဘာ့ဘဏ်၏ ထိုင်းနိုင်ငံနှင့် မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ ဌာနေညွှန်ကြားရေးမှူး မာလင်ဒါဂွတ်ဒ်က ပြောကြားသည်။

ကုန်သွယ်ရေးနှင့် ကုန်စည်သယ်ယူပို့ ဆောင်ရေးလုပ်ငန်းစဉ်တွင် ပဋိပက္ခနှင့်ဆက်စပ်သော အနှောင့်အယှက် အဟန့်အတားများ ဖြစ်ပေါ်နေခြင်း၊ ကျပ်ငွေတန်ဖိုးသိသိ သာသာကျဆင်းလာခြင်း၊ သွင်းကုန်လိုင်စင်ဆိုင်ရာ စည်းမျဉ်းဥပဒေများကြောင့် ကုန်ပစ္စည်းပြတ်လပ်မှုနှင့် စျေးနှုန်းအဆမတန်မြင့်တက်မှုကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။ ၂၀၂၄ ခုနှစ် ပထမရှစ်လပတ်အတွင်း အမေရိကန်ဒေါ်လာ စျေးကွက်တွင် ကျပ်ငွေတန်ဖိုး ရာခိုင်နှုန်း ၄၀ အထိ ကျဆင်းခဲ့သည်။ နောက်ပိုင်းတွင် ငွေကြေးလဲလှယ်နှုန်း တည်ငြိမ်ခဲ့သော်လည်း မုန်တိုင်းဝင်ရောက်တိုက်ခတ်မှု၊ ပြည်တွင်း၌ ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် ပဋိပက္ခများ၏ ဂယက်ရိုက်ခတ်မှုဖြစ်သော ပြည်တွင်းကုန်စည်ရရှိမှုနှင့် ကုန်စည်ပစ္စည်းများ ထောက်ပံ့စီးဆင်းမှုလုပ်ငန်းစဉ်များ ကသောင်းကနင်းဖြစ်မှုတို့ကြောင့် ငွေကြေးဖောင်းပွမှု မြင့်တက်နေဆဲပင်ရှိခဲ့သည်။

မြန်မာနိုင်ငံ၏ ထုတ်လုပ်ရေးကဏ္ဍတွင် ဝယ်လိုအားတိုးတက်ခြင်းကို မြင်ရကြောင်း၊ ထုတ်လုပ်ရေးသည် ခြောက်လအတွင်း ပထမဆုံးအကြိမ်အဖြစ် မြင့်တက်လာကြောင်းနှင့် စျေးနှုန်းဖိအားများ ပို၍သက်သာလာကြောင်း ၂၀၂၄ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလအတွက် ထုတ်ပြန်သည့် ထည့်ကုန်ဝယ်ယူရေးမန်နေဂျာများ၏ အညွှန်းကိန်း Purchasing Manager’s index(PMI) စစ်တမ်းတွင် ဖော်ပြထားသည်။

S&P Glogal Market Intelligence မှ စီးပွားရေးပါရဂူ Maryam Baluch က “မြန်မာနိုင်ငံအတွက် နောက်ဆုံးရ PMI ဒေတာမှာ ခေါင်းစီးအညွှန်းကိန်းက အလယ်မှတ်ဖြစ်တဲ့ ၅၀ ဒသမ ၀ စံနှုန်းနား နီးကပ်လာခြင်းနဲ့အတူ အားတက်ဖွယ်သတင်းအချို့ကို ယူဆောင်လာပါတယ်။ သိသာတာက အမှာစာအသစ်တွေနဲ့ ထုတ်လုပ်ရေးနှစ်မျိုးစလုံးမှာ တိုးချဲ့မှုအသစ်တွေပြခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ ဒေါ်လာငွေလဲနှုန်းက မြင့်မားတဲ့ ကုန်ကြမ်းပစ္စည်းနဲ့ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးကုန်ကျစရိတ်တွေကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ ကုန်ကျစရိတ်ဖိအားတချို့ကို လျော့ပါးစေခဲ့တယ်လို့ ထုတ်လုပ်သူတွေက အစီရင်ခံခဲ့ကြပါတယ်။ အကျိုးဆက်အနေနဲ့ ဝယ်ယူမှု ကုန်ကျစရိတ်တွေက နှစ်နှစ်နီးပါးအတွင်း အနှေးဆုံးနှုန်းနဲ့ မြင့်တက်ခဲ့ပြီး အဖိုးအခဖောင်းပွမှုက ၁၂ လအတွင်း အနိမ့်ဆုံးအထိ သက်သာလာခဲ့ပါတယ်” ဟု  သုံးသပ်ထားသည်။

၂၀၂၄ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလတွင် ထွက်ပေါ်လာသော ကမ္ဘာ့စားနပ်ရိက္ခာအစီအစဉ် (WFP) ၏ အစားအသောက်စျေးနှုန်းဆိုင်ရာ ညွှန်းကိန်းကို လေ့လာကြည့်ပါက ၂၀၂၃ ခုနှစ် စက်တင်ဘာအချိန်ကာလထက် နှစ်ဆဖြစ်လာကြောင်း၊ လောင်စာဆီစျေးနှုန်းမှာလည်း ၃၅ ရာခိုင်နှုန်းမြင့်တက်လာကြောင်း၊ စျေးနှုန်းများမှာ ပဋိပက္ခဖြစ်ပွားနေသည့် ဒေသများတွင် အဆမတန်ကြီးမားနေသည်ကို တွေ့ရကြောင်း ဖော်ပြထားသည်။

လျှပ်စစ်မီးရရှိမှုလျော့ကျလာခြင်းကလည်း စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများသာမက အိမ်ထောင်စုများကိုပါ ပို၍သက်ရောက်မှုရှိလာခဲ့သည်။ စက်မှုဇုန်များတွင် လျှပ်စစ်မီးရရှိမှုမှာ ပြီးခဲ့သည့်နှစ်နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက ၂၀၂၄ ခုနှစ် စက်တင်ဘာတွင် ခုနစ်ရာခိုင်နှုန်းခန့်လျော့ကျလာကြောင်း၊ စက်မှုဇုန်မဟုတ်သော နယ်မြေများအတွင်း စီးပွားရေးလုပ်ငန်းလည်ပတ်ဆောင်ရွက်မှုများမှာမူ ၂၄ ရာခိုင်နှုန်းအထိ လျော့ကျသွားခဲ့ကြောင်း ကမ္ဘာ့ဘဏ်က                                            ထောက်ပြထားသည်။

ထို့ပြင် ၂၀၂၅ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီ ၁ ရက်မှစ၍ တင်သွင်းတင်ပို့သည့်ကုန်ပစ္စည်းများအပေါ် ရည်ညွှန်းငွေလဲနှုန်း တစ်ဒေါ်လာ ကျပ် ၂၁၀၀ အစား Market Trading Rate တစ်ဒေါ်လာ ကျပ် ၃၅၈၀ ဝန်းကျင်ဖြင့် အခွန်ပြောင်းလဲကောက်ခံမည်ဖြစ်ကြောင်း ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာ ၂၇ ရက်စွဲဖြင့် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

စီမံကိန်းနှင့်ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီးဌာန၊ ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးရုံး၏ အမိန့်ကြော်ငြာစာအမှတ် (၉၀/၂၀၂၄) အရ အကောက်ခွန်ဦးစီးဌာနသည် ၂၀၂၅ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီ ၁ ရက်မှစ၍ တင်သွင်း၊ တင်ပို့သည့် ကုန်ပစ္စည်းများအပေါ် မြန်မာနိုင်ငံတော်ဗဟိုဘဏ်မှနေ့စဉ် ထုတ်ပြန်လျက်ရှိသည့် ရည်ညွှန်းငွေလဲလှယ်နှုန်း (Reference Rate) ကို အခြေခံသည့် ပတ်စဉ်နိုင်ငံခြားငွေလဲလှယ်နှုန်း (Weekly Exchange Rate)ဖြင့် အခွန်စည်းကြပ် ကောက်ခံလျက်ရှိရာမှ ရည်ညွှန်းငွေလဲလှယ်နှုန်း (Reference Rate) အစား စျေးကွက်ငွေလဲလှယ်နှုန်းကို အခြေခံသည့် အပတ်စဉ်နိုင်ငံခြားငွေလဲလှယ်နှုန်းဖြင့်ပြောင်းလဲ၍ အခွန်စည်းကြပ်ကောက်ခံမည်ဖြစ်ကြောင်း အသိပေးကြေညာထားသည်။

ယင်းထုတ်ပြန်ချက်ထွက်ပေါ်လာပြီးနောက် ပြည်သူများအကြား ကုန်စျေးနှုန်းထပ်မံမြင့်တက်လာမည်ကို စိုးရိမ်မှုများ ရှိနေကြကြောင်းလည်း သိရသည်။

သို့သော်လည်း ၂၀၂၄-၂၀၂၅ ဘဏ္ဍာနှစ် အမျိုးသားစီမံကိန်းရည်မှန်းချက်တွင် စုစုပေါင်းပြည်တွင်းထုတ်လုပ်မှုနှင့် ဝန်ဆောင်မှုတန်ဖိုးကို နှစ်အလိုက်စျေးနှုန်းများအရ ကျပ် ၁၅၅၅၄၃၅၃၄ ဒသမ ၁ သန်းရရှိရန်နှင့်  စီးပွားရေးတိုးတက်မှုနှုန်းကို ၃ ဒသမ ၈ ရာခိုင်နှုန်းတိုးတက်ရန် ရည်မှန်းထားကြောင်း၊ ကဏ္ဍကြီးများအလိုက် စီးပွားရေးတိုးတက်မှုနှုန်းကို လယ်ယာကဏ္ဍကြီးတွင် ၁ ဒသမ ၉ ရာခိုင်နှုန်း၊ စက်မှုကဏ္ဍကြီးတွင် ၃ ဒသမ ၅ ရာခိုင်နှုန်းနှင့် ဝန်ဆောင်မှုကဏ္ဍကြီးတွင် ၅ ရာခိုင်နှုန်း တိုးတက်ရန် ရည်မှန်းထားသည်။